Το Ασκληπιείο του Λέντα

Αρχαία Λεβήν, από το φοινικικό Λάβι= λιοντάρι.

Λέοντας, Λέντας.

Βρίσκεται στα νότια παράλια του ν.Ηρακλείου ανατολικότερα των Καλών Λιμένων.

Να και το ίδιο το πέτρινο λιοντάρι που έδωσε το όνομά του στο διπλανό λιμάνι. Κάθεται και παρατηρεί το πέλαγος. Οι σεισμοί των τελευταίων 5.000 χρόνων ίσως να το έχουν αλλάξει.

Ο Λέντας βρίσκεται πάνω στη μεγάλη λεωφόρο που διατρέχει όλη την Κρήτη και που δεν είναι άλλη από τη θάλασσα. Ακόμη και σήμερα η πρόσβαση από την ξηρά στις νότιες ακτές των Αστερουσίων είναι δύσκολη. Από τα προϊστορικά χρόνια τα μικρά πλοία ταξίδευαν παράλληλα με την ακτογραμμή και έτσι υπήρχαν οικισμοί σε κάθε φυσικό λιμάνι.

Δίπλα στο λιοντάρι ένας μικρός ελέφαντας. Απ' όλα έχει η Κρήτη. 

Κατά τις τελευταίες ανασκαφές του Στυλιανού Αλεξίου ανακαλύφθηκε πρωτομινωικός οικισμός που χρονολογείται από το 2.500- 1.900 π. Χ., ο οποίος είχε εμπορικές σχέσεις με την Αίγυπτο. Σε θολωτούς τάφους πρωτομινωικού τύπου βρέθηκαν πολλά λίθινα και πήλινα αγγεία με πρωτοφανή σχήματα (σκαραβαίοι κλπ.). Ανασκάφηκε κυκλικός θολωτός τάφος με χώρο για τη νεκρική λατρεία όπου έκαιγαν αρώματα με σκοπό να μη μυρίζει άσχημα από τους νεκρούς.

Η Λεβήν ήκμασε και στα ελληνορωμαϊκά χρόνια, ως λιμάνι της Γόρτυνας αλλά και ως ιερή πόλη, όπου λατρευόταν ο Ασκληπιός και η Υγιεία Σώτειρα, Το Ασκληπιείο ήταν στην ακμή του κατά τα αυτοκρατορικά χρόνια της Ρώμης. Ήταν διάσημο ψυχιατρείο και φημισμένο κέντρο υδροθεραπείας όπου έρχονταν ασθενείς ακόμη και από τη Λιβύη.

Σήμερα στον Λέντα πουλάνε ζέστη και ξύδια εισαγωγής. Η παλιά του ιστορία όμως έχει ενδιαφέρον.

Με τη δημιουργία του Ασκληπιείου τον 4ο αιώνα π.Χ. ο Λέντας έγινε γνωστός και έξω από τα σύνορα της Κρήτης. Το Ιερό ήταν παράρτημα του ιερού Ασκληπιείου την Πελοποννήσου. 

Αρχιτεκτονική, Καλές Τέχνες, Μηχανική, Ιατρική, οι επιστήμες δεν κατοικούν πια εδώ.

Το αρχαιότερο μνημείο της Λεβήνος είναι ο Θησαυρός, τετράγωνο πηγάδι βάθους 1.090 μ. που χρονολογείται από το 2ο ή τον 1ο αιώνα π. Χ.

Σε βάθος 3,30μ. βρέθηκε η πηγή του νερού με θεραπευτικές ιδιότητες. Υπήρχαν επίσης κολυμπήθρες , οι οποίες επικοινωνούσαν μέσα στις οποίες λούζονταν οι ασθενείς.

Από το ναό του Ασκληπιού σώζονται μόνο δύο κολώνες, ένας βωμός και το βάθρο του αγάλματος του Ασκληπιού. Σε δύο βάθρα ήταν τοποθετημένα τα αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγιείας, τα οποία έσπασαν οι χωρικοί τα τελευταία χρόνια ζητώντας χρυσό μέσα σε αυτά. Έτσι διαδίδεται και ίσως να είναι αλήθεια. Γιατί μπορεί τότε να μην υπήρχε τηλεόραση, υπήρχαν όμως πολλώ λογιώ ιεροκήρυκες, καθολικοί, ορθόδοξοι, ιμάμηδες, πάντα για το καλό σου και πόσο καιρό να θυμάσαι;

Τα αγάλματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές του 1911 και έκτοτε αγνοούνται. Ίσως είναι κλειδωμένα σε κάποια συλλογή.

http://www.academia.edu/1424445/Lost_sculptures_from_the_Asklepieion_of_Lebena

Δίπλα στο ναό με τα αγάλματα του Θεού και της κόρης του Υγείας βρισκόταν το θησαυροφυλάκιο σε υπόγειο χώρο, όπου φυλάσσονταν οι προσφορές προς το Θεό. Ένα εντυπωσιακό μωσαϊκό που απεικονίζει ένα ιππόκαμπο σώζεται μέχρι σήμερα και στολίζει το δάπεδο αυτού του κτιρίου. Το κτίριο αποτελείται από αίθουσες με κίονες (όπως εκείνη του ιερού ύπνου), τόξα και μια μαρμάρινη σκάλα. Μια πηγή με Νυμφαίο μετέφερε μέσα από πήλινους σωλήνες το νερό στα λουτρά. Κοντά στο ιερό χώρο στεγάζονταν και οι άρρωστοι και οι συνοδοί τους σε ξενώνες όπως και οι ιερείς στις κατοικίες τους. (http://www.lentas.gr/istoria.html)

Επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και τη Βόρεια Αφρική έρχονταν να επισκεφτούν τις μεγαλειώδεις πηγές με το το ιαματικό νερό. Οι περίφημες ιαματικές πηγές όπως και η δημιουργία ενός λιμανιού συνέβαλλαν στην πολυτέλεια που πρόσφερε ο τόπος. 

Το ιερό Ασκληπιείο σε όλη του την ιστορία πρέπει να ξαναχτίστηκε και να άλλαξε τόσο ώστε σήμερα να μη διαφαίνεται η αρχική του ελληνική αρχιτεκτονική. Και προπαντός ο σεισμός του 49 π.Χ. πρέπει να του επέφερε τρομερές ζημιές. 

Η Ρώμη κατέκτησε τελικά σε μια πολεμική εκστρατεία το 67 π.Χ. την Κρήτη. 

Και οι Ρωμαίοι επισκέπτονταν το Ασκληπιείο συχνά και το προσάρμοσαν στην ρωμαϊκή αρχιτεκτονική τον 3ο και 4ο αιώνα, προσθέτοντας σε αυτό τις βασιλικές ιαματικές πηγές

Τα αρχαία ψηφιδωτά αφημένα να καταστραφούν

Αρχαία τεχνολογία δομικών υλικών

Οι τοίχοι του ναού ήταν επενδεδυμένοι με αστραφτερά μάρμαρα

Η Λεβήν εγκαταλείφθηκε κατά τον 7ο ή 8ο αιώνα, μετά την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και το τέλος της Ρωμαϊκής Ειρήνης, όπως και πολλές άλλες παράλιες πόλεις εξαιτίας της πειρατείας.

Τον 4ο και 5ο αιώνα επικρατούσε όλο και περισσότερο ο Χριστιανισμός και έτσι το Ασκληπιείο έχανε όλο και περισσότερο την ισχύ του. Το Ιερό καταστράφηκε ως "ειδωλολατρικός τόπος λατρείας" και χρησιμοποιήθηκε ως λατομείο. Δίπλα στον κάποτε ιερό χώρο χτίστηκε μια πρώιμη χριστιανική βασιλική που σήμερα δεν υπάρχει. Για να χτιστεί αυτή η εκκλησία χρησιμοποιήθηκαν κυρίως κομμάτια από τον αρχαίο ναό. 

Όμως με την πτώση του Ασκληπιείου έχασε και ο Λέντας το μεγαλείο του και χάθηκε στη λήθη. Οι πολυάριθμοι κατακτητές του νησιού, Βυζαντινοί, Άραβες, Βενετοί, Τούρκοι και στο ενδιάμεσο πειρατές, εναλλάσσονταν.

Σήμερα επάνω στα αρχαία ερείπια υπάρχει ένας μικρός ναός για να θυμίζει ότι το μέρος είναι ιερό. Είναι μια μικρή κιβωτός που φυλάει αναμμένο το πολύτιμο αιώνιο φως μέχρι να έρθει η μέρα που θα ξαναλάμψει.